بررسی توسعه کارست سازند گچساران در محدوده سد مخزنی جره رامهرمز استان خوزستان

منطقه مورد مطالعه بخشی از رشته های کوه های زاگرس است که در شرق استان خوزستان، حدود 35 کیلومتری شمال شرقی شهرستان رامهرمز در محدوده سد مخزنی جره و در طول جغرافیایی 50َ °49 – 40َ °49 شرقی و عرض 30َ °31 – 25َ °31 شمالی قرار گرفته است. در این مطالعه به منظور پی بردن به ارتباط بین ساختارهای زمین شناسی و اشکال موفولوژیکی سازند گچساران ابتدا زمین شناسی ساختمانی منطقه مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که ارتباط نزدیکی بین این دو می باشد. مطالعات نشان داد که منطقه مورد مطالعه دارای گسل-خوردگی و شکستگی های فراوان است. سازند گچساران تحت تاثیر گسل معکوس جره و همچنین گسل های تراستی دشت شیر و دشت انار دارای شکستگی های فراوان شده که این شکستگی ها نفوذپذیری سازند گچساران را افزایش داده باعث توسعه کارست درون این سازند شده اند. بیش از 900 دولین در منطقه شناسایی شده که ارتباط نزدیکی با گسل ها دارند. دولین های منطقه به لحاظ قرارگیری در زون شکستگی ها دارای کشیدگی و قرارگیری در یک روند خطی می باشند. همچنین منطقه مورد بررسی دارای شواهدی از یک گسل امتدادلغز درون مخزن می باشد که بر ژئومورفولوژی و توسعه کارست منطقه تاثیر گذار است. در نهایت با توجه به شناختی که از منطقه مورد مطالعه به دست آمد، پتانسیل کارستی شدن مورد ارزیابی قرار گرفت. در این منطقه 2 افق کارستی مشخص شده که افق کارست بالایی در سطح سازند گچساران و افق کارست پایینی در دیواره مخزن سد و زیر سطح آب قرار دارد. بر این اساس پارامترهای موثر در پتانسیل کارستی شدن شامل بارش، تراکم خطواره، فاصله از خطواره، شیب، تراکم آبراهه، لیتولوژی، پوشش گیاهی و دما شناسایی و با استفاده از وزن لایه های موثر به دست آمد و در پایان نقشه پتانسیل کارستی شدن با تلفیق لایه های مربوطه در محیط نرم افزار gis10 استخراج گردید. بر این اساس در منطقه مورد مطالعه افق کارست بالایی به 4 گروه با پتانسل زیاد، متوسط، کم و خیلی کم طبقه بندی شده است. قسمت های حواشی حوضه که نزدیک به گسل ها هستند بیش ترین توسعه کارست را نشان داده اند و منطقه بین گسل دشت شیر و دشت انار به لحاظ میزان زیاد فرسایش و وجود میان لایه ها و رسوبات آبرفتی کم-ترین میزان پتانسیل را دارد. افق کارست پایینی فقط در دیواره مخزن توسعه یافته و در بالادست مخزن پیشرفته تر است.